Position Management сэтгэлзүй: Scaling In, Scaling Out-ыг сахилга баттай хэрэглэх нь

Форекс арилжаанд олон трейдер стратегийн “зөв оролт” олохдоо ихээхэн анхаардаг. Гэвч бодит амьдрал дээр ашиг, алдагдлыг тодорхойлдог гол хүчин зүйл бол зөвхөн оролт биш, харин позицыг удирдах арга барил байдаг. Өөрөөр хэлбэл, арилжаанд орсны дараа та хэмжээгээ хэрхэн нэмэх, эсвэл багасгах, хаах шийдвэрийг хэрхэн гаргаж байгаагаас үр дүн шууд хамаардаг.

Position Management гэдэг ойлголт нь ердөө л “Take Profit хаах” эсвэл “Stop Loss тавих” төдий зүйл биш. Энэ нь арилжааны туршид таны сэтгэлзүйн сахилга бат, эрсдэл удирдлага, урт хугацааны тогтвортой байдал-ыг цогцоор нь илэрхийлдэг.

1. Position Management гэж юу вэ?

Энгийнээр хэлбэл, position management нь таны экспозицийн хэмжээ, эрсдэлийн түвшин, ашгийн түгээлтийг зах зээлийн хөдөлгөөнтэй уялдуулан удирдах процесс юм.

Хоёр үндсэн аргын тухай ярьдаг:

• Scaling In – эхний сетап батлагдсаны дараа, зах зээлийн хөдөлгөөн өөрийн талд явж эхэлмэгц нэмэлт оролт хийх.
• Scaling Out – тодорхой зорилтот түвшинд хүрэхэд позицыг хэсэгчлэн хааж, ашиг баталгаажуулан үлдсэнийг зах зээлийн боломжид үлдээх.

Энэ хоёр арга техниктэйгээс гадна сэтгэлзүйн хүчтэй элемент агуулдаг. Учир нь трейдерийн шунал, айдас, тууштай байдал энэ шийдвэрүүдэд шууд нөлөөлдөг.

2. Scaling In: Ашгийг томруулах ухаалаг нэмэлт

2.1. Зарчим

Scaling in гэдэг нь та эхний оролтоор эрсдэлээ удирдаж, зах зээл танд ашиг өгч эхэлсний дараа хэмжээ нэмж оролцохыг хэлнэ.

Жишээ нь:

• Эхний оролт 1 lot EUR/USD long.
• Зах зээл +1R (risk unit) буюу таны Stop Loss-ийн хэмжээтэй тэнцүү ашиг өгмөгц дахин 0.5 lot нэмэх.
• Ингэснээр таны нийт экспозиц өсч байгаа ч анхны эрсдэлийн түвшин давсангүй.

2.2. Давуу тал

• Ашгийн боломжийг илүү сайн ашиглана.
• Трендийн хүчтэй хөдөлгөөнийг бүрэн дүүрэн барьж чадна.
• Risk-reward харьцаа улам сайжирдаг.

2.3. Сэтгэлзүйн сорилт

• Ашигтай байхад хэт их шуналд автаж нэмэлт оруулалт хэтэрхий том болгох.
• Зах зээл түр зуурын эсрэг хөдөлгөөн хийхэд сандралдаж бүх оролтоо хаах.
• “Martingale”-ийн адил алдагдал нөхөх гэж буруу scaling in хийх (loss-д нэмэх).

3. Scaling Out: Ашгийг хамгаалах ба дарамтыг бууруулах

3.1. Зарчим

Scaling out гэдэг нь зах зээл таны талд хөдөлж байх үед хэсэг ашиг баталгаажуулж, үлдсэн хэсгийг урсгалд үлдээхийг хэлнэ.

Жишээ:

• 1 lot орсон гэж бодъё.
• +1R дээр 50%-ийг хааж 0.5 lot үлдээх.
• +2R дээр үлдсэн 0.5 lot-ийг хаах эсвэл trailing stop ашиглах.

3.2. Давуу тал

• Ашиг баталгаажсан учир сэтгэлзүйн дарамт буурдаг.
• “Эртийн гаралт” хийх эрсдэлээс хамгаална.
• Урт хугацааны трендийг ашиглах боломжийг нээдэг.

3.3. Сэтгэлзүйн сорилт

• Хэтэрхий эрт scaling out хийж, ихэнх боломжийг алддаг.
• Хэт их үлдээж бүх ашгаа буцаах тохиолдол гардаг.
• Ашгаа хамгаалах ба трендийг барихын хоорондын тэнцвэрийг хадгалах хэцүү.

4. Сэтгэлзүйн удирдлага

Position management-ийн хамгийн том сорилт нь сэтгэлзүйн тогтвортой байдал юм.

Түгээмэл алдаа

• Шунал: Ашигтай үед хяналтаа алдсан том нэмэлтүүд хийх.
• Айдас: Ашиг гараад эхлэхэд эрт хааж, урт хугацааны боломжийг алдах.
• Сэрэмжгүй байдал: Loss үед “re-entry” нэрийн дор нэмэлт хийж улам их алдах.

Сахилга баттай байхын түлхүүр

1. Дүрмээ урьдчилан бичгээр тогтоох. (Scaling in зөвхөн +1R дээр, scaling out зөвхөн +2R дээр гэх мэт).
2. Risk per trade тогтмол байлгах. Нийт оролтын хэмжээ таны дансны 2%-иас хэтрэхгүй.
3. Журнал хөтлөх. Өмнөх арилжаан дээр scaling in/out ямар үр дүн өгснийг тэмдэглэж суралцах.

5. Кейc судалгаа

Кейc 1: Зөв хэрэглэсэн жишээ

Трейдер эхний оролтоо 1 lot EUR/USD long хийжээ. Stop Loss = 50 pips. Зах зээл +50 pips хөдөлмөгц дахин 0.5 lot нэмэв. +100 pips дээр эхний 1 lot-оо хааж, үлдсэн 0.5 lot-ийг trailing stop-оор удирдаж, нийт 3R ашиг олсон.

Кейc 2: Буруу хэрэглэсэн жишээ

Нэг трейдер эхний оролт алдагдалд ороход “дараагийн candle дээр буцаад дээшээ явна” гэж итгэж дахин 1 lot нэмэв. Ингэснээр түүний нийт эрсдэл 4%-д хүрч, дансны алдагдал хурдан өссөн. Энэ нь scaling in биш, харин алдагдал нөхөх оролдлого буюу martingale болж хувирсан.

6. Алхамчилсан аргачлал

1. План гаргах: Scaling in/out-ыг ямар нөхцөлд, хэдэн хувь хэмжээгээр хэрэглэхээ урьдчилан бичгээр тодорхой болго.
2. Backtest хийх: Өөрийн стратегид энэ аргыг туршиж үзэж, статистик үр дүнг шалга.
3. Demo дээр дадлага хийх: Сэтгэлзүйн дарамтгүй нөхцөлд дүрмээ хэрэгжүүлж сур.
4. Live account дээр бага хэмжээгээр хэрэглэх: Жижиг хэмжээтэйгээр эхэлж, сэтгэлзүйн тэсвэрээ шалгах.
5. Журнал хөтлөх: Арилжааны дараа scaling in/out хэр үр дүнтэй байсныг бичиж дүгнэлт хийх.

7. Урт хугацааны тогтвортой байдлын ач холбогдол

Position management нь богино хугацаанд ашиг нэмэхээс гадна урт хугацаанд тогтвортой өсөлтөд хүргэдэг. Форекс бол магадлалын тоглоом бөгөөд нэг арилжаа чухал биш. Харин 100, 500 арилжааны дараа таны дансны өсөлтийн чиг хандлага хамгийн чухал. Scaling in/out-ыг дүрмэнд суурилуулж чадсан трейдер л энэ тоглоомд урт хугацааны давуу талтай тоглогч болж чаддаг.

Scaling in болон scaling out нь энгийн техниктэй мэт боловч үнэндээ сэтгэлзүйн сахилга батын жинхэнэ шалгуур юм.

• Scaling in – Ашигт орсны дараа зөв хэмжээгээр нэмэлт оруулж, трендийн ашиглалтыг нэмэгдүүлэх.
• Scaling out – Ашиг баталгаажуулж, сэтгэлзүйн дарамтыг бууруулан үлдсэнийг урсгалд үлдээх.

Гэхдээ энэ бүгдийг дүрмээр хэрэгжүүлэхгүй бол шунал, айдсаас болж арилжаачин хамгийн том алдаагаа гаргах эрсдэлтэй. Тиймээс position management бол зөвхөн техник бус, өөрийн сэтгэлзүйг удирдах урлаг юм.